Opdracht 5 – Het Verscholen Dorp

Bij deze opdracht gaan we ons verdiepen in een hele bijzondere onderduikplek tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het Verscholen Dorp in bossen nabij Vierhouten bood tijdens de Tweede Wereldoorlog gedurende ongeveer anderhalf jaar onderdak aan 80 tot 100 verzetslieden, onderduikers, Joden, geallieerden en zelfs een gedeserteerde Duitse militair. De onderduiklocatie werd in februari 1943 opgericht. In oktober 1944 werd het onderduikerskamp door de nazi’s ontdekt, met dodelijke gevolgen.

Het Verscholen Dorp werd ook wel Het Geheime Dorp of ‘Pas Op’-kamp genoemd, naar de Pas Op-weg die vlak bij de onderduikplek lag. Deze naam is afgeleid omdat op deze handelsroute vroeger struikrovers actief waren. Het kampement in de bossen bij Vierhouten bestond uit in totaal negen hutten, die deels onder de grond, deels bovengronds lagen. Op zondag 29 oktober 1944 werd het onderduikerskamp ontdekt. De gevolgen waren dramatisch. Na de ontdekking van het kamp in Vierhouten konden 13 personen veilig onderduiken in Elburg.

Bekijk eerst het filmpje voordat je met de opdrachten begint. In deze documentaire van bijna 6 minuten vertellen twee overlevenden van dit onderduikerskamp, Ze’ev Bar (Walter Bartfeld) en Leni Duijzend, hun indrukwekkende verhaal.

Opdrachten

Maak bij de beantwoording van deze opdrachten gebruik van de informatie die de documentaire geeft. Zoek daarnaast op internet meer gegevens op over Het Verscholen Dorp.

1. Ga na waarom Het Verscholen Dorp een veilige plek leek te zijn. Uit hoeveel hutten bestond Het Verscholen Dorp? Stonden deze hutten allemaal in hetzelfde stuk bos? Hoe werd Het Verscholen Dorp voorzien van voedsel en brandstof? En hoe zat het met de watervoorziening?

2. Wat was voor de mensen in Het Verscholen Dorp absoluut verboden?

3. Tijdens de jaren 1943-1944 behoorden Ze’ev Bar en Leni Duijzend tot de jongste bewoners van het kamp. Ontdek aan de hand van het filmpje hoe zij overdag de tijd door kwamen.

4. In Het Verscholen Dorp zaten mensen met verschillende achtergronden: verzetsmensen, onderduikers, Joden, geallieerden en zelfs een Duitser. Hoe kwam deze Duitser in het kamp terecht?

5. Op zondag 29 oktober 1944 ging het mis. Wat gebeurde er?

6. Toen het kamp werd ontdekt was Leni Duijzend gelukkig op tijd gevlucht. Ze werd in veiligheid gebracht in Elburg. Zoek op de website www.elburginoorlogstijd.nl bij de rubriek Onderduik. Daar vind je het verhaal over Leni Duijzend. Bij welke familie en op welk adres maakte Leni Duijzend op 19 april 1945 de bevrijding mee?

7. Niet alleen Leni Duijzend, maar ook de 6-jarige Herman Löwenberg zat in de bossen van Vierhouten ondergedoken. Ook hij wist op 29 oktober 1944 maar net op tijd te vluchten, toen de Duitsers het kamp ontdekten. Zoek aan de hand van de website uit bij welke familie en op welk adres de kleine Herman een nieuwe onderduikplek kreeg. Waarom is het zo bijzonder dat de onderduikfamilie hem in het gezin opnam?

8. Ieder jaar wordt op 4 mei een herdenking gehouden in de buurt van Het Verscholen Dorp in de bossen bij Vierhouten. Deze herdenking gebeurt altijd op twee plekken. Leg uit waarom er ieder jaar op twee plekken kort na elkaar een herdenkingsbijeenkomst wordt georganiseerd. Kijk daarbij goed naar de twee bijgevoegde foto’s van de oorlogsmonumenten.