Opdracht 9 – Joseph de Lange
JOSEPH DE LANGE EN HET APELDOORNSCHE BOSCH
Joseph (Joop) de Lange werd op 25 juni 1922 geboren te Elburg. Zijn ouders waren Hartog de Lange en Susanne de Lange-Heimans. Hartog de Lange was textielhandelaar. Daarnaast handelde Hartog in antiek en had hij een huidenzouterij aan de Westerwalstraat te Elburg. Hartog en Susanne de Lange hadden één zoon. In 1939 nam de 7-jarige Betty Siebzehner haar intrek in het gezin De Lange. Dit Joodse meisje was in 1932 geboren te Essen. Toen de situatie in Duitsland te gevaarlijk werd, vluchtte ze naar Nederland. De familie De Lange nam haar liefdevol op als pleegdochter.
Het leven van Joop de Lange eindigt heel tragisch. In mei 1942 besloot Joop naar Apeldoorn te vertrekken om als tuinman te gaan werken in de Joods psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch. Daar dacht hij na een korte onderduikperiode in Doornspijk veilig te zijn. In oorlogstijd kreeg Joop een relatie met Jetty Hes. Ook zij werkte in het Apeldoornsche Bosch. De bewoners en het personeel van Het Apeldoornsche Bosch werden in de nacht van 21 op 22 januari 1943 in vrachtauto’s opgehaald en vervolgens op transport gesteld.
Opdracht
Maak een beknopt levensportret van Joseph de Lange. Beschrijf daarbij onder andere de volgende zaken:
– de jeugdjaren in Elburg
– de vriendschap met Lambertus van den Bosch
– de relatie met Jetty Hes
– het transport van de patiënten van Apeldoorn naar Auschwitz (transport 45, 22 januari 1943)
– het verblijf in Kamp Westerbork
– het huwelijk van Joseph de Lange en Jetty Hes
– het transport van Joop en Jetty vanuit Kamp Westerbork naar Sobibor (transport 72, 20 juli 1943)
– het levenseinde van Joop en Jetty in Sobibor
Omschrijf in het kort het drama dat zich in januari 1943 afspeelde in het Apeldoornsche Bosch. Onderzoek hoe groot het aantal slachtoffers uiteindelijk in totaal was.
Raadpleeg voor deze opdrachten deze website en dan de rubriek Jodenvervolging. Lees het verhaal over de familie De Lange. Zoek daarnaast op de website www.joodsmonument.nl voor meer informatie over Joseph en Lange. Twee andere literatuurbronnen om te raadplegen:
W. van Norel. Joods leven in Elburg. Gedenkboek. Wezep, 2014
Guus Luijters. In Memoriam. De gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen, 1942-1945. Amsterdam, 2012.
Het Apeldoornsche Bosch was een joodse psychiatrische instelling, die van 1909 tot 1943 gevestigd was aan de Zutphensestraat te Apeldoorn. In het begin leek het erop dat de nazi’s het Apeldoornsche Bosch met rust zouden laten, maar op woensdag 20 januari 1943 verscheen de Ordedienst van Kamp Westerbork. Op het station van Apeldoorn werd een goederentrein met 40 wagons gereed gemaakt. De helft van het personeel is in die nacht gevlucht en ondergedoken. In de nacht van donderdag 21 op vrijdag 22 januari 1943 speelde zich een vreselijk drama af. Alle aanwezige patiënten werden door de Duitsers in vrachtwagens naar de goederentrein gebracht. Bijna 1300 mensen, patiënten en personeel, werden op transport gesteld naar Auschwitz. Niemand van deze grote groep overleefde de oorlog. Onderstaande documentaire is gemaakt door leerlingen van het Veluws College Walterbosch uit Apeldoorn.