Levie Barnstijn en Debora Barnstijn-Klein

In het pand Vischpoortstraat 27 woonden Aalt (roepnaam Arie) Timmer met zijn vrouw Willemina Timmer-de Gunst. Vanaf eind september kregen ze twee Arnhemse evacués in hun huis. Na de slag om Arnhem (vanaf 17 september 1944) kwamen veel inwoners van Arnhem en omstreken richting de Veluwe voor onderdak. Zo ook de familie Barnstijn. Zij kregen een plek bij de familie Timmer in Elburg.

   
Levie Barnstijn werd op 22 september 1879 geboren in Groningen. Hij was een zoon van het Joodse echtpaar Mozes Barnstijn en Henderina Rozenvelt. Levie trouwde op 17 juni 1913 in Amersfoort met Debora Klein (1877-1949), dochter van Marcus Asser Klein en Betje Poortje. Uit dit huwelijk werd op 28 april 1914 in Groningen een dochter Henderina geboren. Het gezin woonde aan de Langestraat 7 in Amersfoort, waar ze deel uitmaakten van een grotere Joodse gemeenschap.

Toen het tijdens de oorlog te gevaarlijk werd, besloot het echtpaar Barnstijn onder te duiken in Arnhem. Daar maakten de in de derde week van september 1944 de Operatie Market Garden van nabij mee. De bewoners werden gedwongen te evacueren. Na een lange tocht arriveerden Levie en Debora in Elburg. Aan de familie Timmer maakten ze niet bekend dat ze Joods waren. Dat geheim wisten ze te bewaren, maar Arie en Willemina Timmer kregen langzaam maar zeker argwaan. Toen het echtpaar Barnstijn op een bepaald moment gestoofde paling op hun bord kreeg, gaven ze aan dat ze dit niet lusten. En nadat later ook een paar karbonades niet in de smaak vielen, werd het vermoeden steeds duidelijker. Maar ook de familie Timmer zweeg hier verder over.

In het eerste halfjaar van 1945 bracht Jo Westerink (Beekstraat 3) zo nu en dan een bezoekje aan de familie Timmer. Ze was dan in gezelschap van de Joodse onderduikzusjes Maud en Rita Peper. Tijdens en vraaggesprek op 24 november 2012 vertelde Jo hierover het volgende: Iedere keer als ik met de meisjes bij Arie Timmer kwam, was het Arnhemse echtpaar nogal geïnteresseerd in Marrie en Rika. Dat merkte ik vrijwel meteen. Na de bevrijding bleek dat het echtpaar Joods was. Ze kwamen uit Amersfoort en waren ondergedoken in Arnhem. Tijdens de Slag om Arnhem moesten ze vluchten en kwamen in Elburg terecht.


Op 19 april 1945 werd Elburg bevrijd door de geallieerden. Levie Barnstijn vertelde nog dezelfde dag zijn geheim aan de familie Timmer dat hij en zijn vrouw Joods waren. Arie Timmer maakte duidelijk dat het voor hem geen verrassing was omdat hij de spijswetten van de Joden kende. Dochter Henderina overleefde net als haar ouders de oorlog. Ze trouwde op 10 juni 1968 in Amersfoort met Simon Jan Barnstijn (1904-1999). Hij was eerder gehuwd met Antonette Christina Maria Hartsuijker.

Arie en Willemina Timmer hadden twee dochters: Johanna Antonia (Annie), die later met Eeuwe Kolleman trouwde, en Martha, die met Henk Boterenbrood trouwde. Henk en Martha Boterenbrood emigreerden in 1955 naar de Verenigde Staten waar ze zich vestigden in Grand Haven (Michigan). Arie Timmer stierf op 24 september 1957 te Oldebroek. Zijn vrouw Willemina Timmer-de Gunst overleed op 8 oktober 1958 te Ermelo.

De oudste dochter van Eeuwe Kolleman en Annie Kolleman Timmer, Trijntje (roepnaam Trinie) wist zich over de familie Barnstijn nog iets te herinneren. Trinie is geboren in 1937 en kwam tijdens de oorlogsjaren vaak bij haar grootouders aan de Vischpoortstraat 27. Trinie nam voor mevrouw Barnstijn regelmatig stijfsel mee uit de winkel. Daarmee kon mevrouw Barnstijn knutselen, want dat deed ze graag en goed. Trinie heeft de liefde voor het knutselen van mevrouw Barnstijn overgenomen. Het viel Trinie op dat het echtpaar Barnstijn altijd in de achterkamer zat. Mevrouw Barnstijn werd door Trinie beschouwd als een derde oma.

De heer Barnstijn zag er niet-Joods uit. Hij verrichtte met regelmaat werkzaamheden in de kruidenierswinkel van de broers Eeuwe en Henk Kolleman. Trinie heeft tijdens de oorlogsjaren nooit geweten dat het echtpaar Barnstijn Joods was. Dat wisten ze goed te verbergen. Na de oorlog heeft Trinie mevrouw Barnstijn nooit meer ontmoet. Dat was anders met meneer Barnstijn. Hij kwam nog wel eens naar Elburg. Hij was erg aardig en samen met Trinie wandelde hij dan door Elburg. De laatste keer was in 1948. Trinie is toen op de foto gezet met meneer Barnstijn. Daarna is het contact verwaterd. Tot op hoge leeftijd heeft Trinie Kolleman nog geknutseld. Een erfenis van mevrouw Barnstijn…