Bertha Henriette Bromet

Het echtpaar Van Essen uit Oostendorp bood tijdens de oorlog onderdak aan een Joods meisje, Bertha Henriette (Bertha) Bromet. Bertha Henriette Bromet werd op 6 juni 1941 geboren te Amsterdam. Haar ouders waren Jacques Willem Bromet en Annie Nabarro. Toen het in Amsterdam heel gevaarlijk werd, besloot het gezin Bromet in mei 1943 alsnog onder te duiken. Ze vonden een schuilplaats bij de familie Van de Kruisweg in Oldebroek. Het contact met het onderduikadres in Oldebroek was gelegd door een zus van Annie Bromet-Nabarro. Zij was een paar dagen eerder met haar gezin ondergedoken. Enkele dagen later doken schoonzuster Blanche Vieijra-Nabarro en haar tweejarige dochtertje Rachel (schuilnaam: Ella) onder bij de familie Flier aan de Mulligenweg te Oldebroek. Op dit adres werd ook Bertha Bromet ondergebracht.

Arrestatie
In augustus 1943 deed de Grüne Polizei een inval bij de familie Van de Kruisweg. Jacques Willem Bromet en zijn vrouw Annie werden gearresteerd. Waarschijnlijk was er verraad in het spel. Jacques en Annie werden overgebracht naar het Huis van Bewaring in Arnhem en door de SD verhoord. Na de verhoren werd het echtpaar Bromet naar Westerbork gebracht, waar ze ongeveer een half jaar verbleven. In februari 1944 werd het echtpaar Bromet op transport gesteld naar het vernietigingskamp Auschwitz. Door de erbarmelijke omstandigheden stierf Jacques Willem Bromet op 30 juni 1944. Zijn vrouw Annie overleefde de verschrikkingen. Ze werd in Bergen-Belsen door de Engelsen bevrijd.

           
Andere adressen
De arrestatie bij de familie Van de Kruisweg veroorzaakte paniek bij de familie Flier. Uit voorzorg werden Blanche Vieijra met haar dochter Rachel en haar nichtje Bertha tijdelijk ondergebracht bij Jan Vaessen in Oldebroek. Korte tijd later werd Bertha Bromet bij de familie Bos gebracht. Daar kon ze echter niet wennen. Na enige tijd kwam Bertha vervolgens bij het echtpaar Van Essen in Oostendorp. Het jonge echtpaar had (nog) geen kinderen. De Van Essens vertelden hun buren dat Bertha de dochter was van de zuster van Herman. Om de adoptie de schijn van wettigheid te geven, liet Herman het kind inschrijven in zijn trouwboekje, zonder de geboortedatum in te vullen. Bertha Bromet (1941-2008) is tot augustus 1945 bij het echtpaar Van Essen gebleven.

Annie Bromet-Nabarro
Annie Bromet-Nabarro keerde in 1945 vanuit Bergen-Belsen terug naar Nederland. Daar werd ze na enige tijd herenigd met haar dochtertje Bertha. In 1964 trouwde Bertha Bromet met Max van Dam. Het echtpaar kreeg twee zoons: Simon (1966) en Jacob (1967). Het echtpaar Van Dam-Bromet emigreerde in 1997 naar Israël. Moeder Annie Bromet-Nabarro emigreerde in augustus 1995, op hoge leeftijd, naar Israël. In Herzliah is ze in een Nederlands georiënteerd bejaardenhuis gaan wonen. Ze stierf in 2014 en bereikte bijna de leeftijd van honderd jaar. Op 7 juli 1983 werd het echtpaar Van Essen door Yad Vashem erkend als Rechtvaardigen onder de Volkeren. De aanvraag voor deze eervolle onderscheiding was aangevraagd door Bertha Bromet. Bertha van Dam-Bromet overleed op 18 september 2008.